Tuyên truyền kỷ niệm 80 năm ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam (06/01/1946 - 06/01/2026)
Ngày 06/01/2026 đánh dấu 80 năm kể từ ngày diễn ra cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên của Việt Nam, một sự kiện lịch sử trọng đại đã khai sinh ra Quốc hội của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
* Bối cảnh lịch sử và cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên
Trước khi cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền tháng 8/1945 diễn ra, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận định rằng sau Cách mạng, quyền lực phải được trao cho Nhân dân, không để rơi vào tay một nhóm nhỏ. Tiếp nối tư tưởng này, Hội nghị toàn quốc của Đảng Cộng sản Đông Dương đã quyết định phát động Tổng khởi nghĩa giành chính quyền. Ngay sau đó, ngày 16/8/1945, tại đình Tân Trào, Đại hội đại biểu Quốc dân đã được khai mạc với sự tham gia của hơn 60 đại biểu từ khắp ba miền Bắc, Trung, Nam. Đại hội đã thông qua ba quyết định lớn: phát động Tổng khởi nghĩa, thông qua 10 chính sách của Việt Minh, và thành lập Ủy ban Dân tộc giải phóng Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu. Đại hội này được xem là tiền thân của Quốc hội Việt Nam.
Sau thắng lợi của Cách mạng tháng Tám, ngày 25/8/1945, Ủy ban giải phóng Dân tộc được cải tổ thành Chính phủ lâm thời. Ngay trong phiên họp đầu tiên vào ngày 03/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề nghị tổ chức một cuộc Tổng tuyển cử với chế độ phổ thông đầu phiếu, cho phép mọi công dân từ 18 tuổi trở lên, không phân biệt giới tính, giàu nghèo, tôn giáo, hay dân tộc, đều có quyền ứng cử và bầu cử.
Ngày 08/9/1945, Chính phủ lâm thời ban hành Sắc lệnh số 14-SL quy định về việc tổ chức Tổng tuyển cử. Cuộc bầu cử ban đầu dự kiến vào ngày 23/12/1945, nhưng sau đó được hoãn lại đến ngày 06/01/1946 để có thêm thời gian chuẩn bị và tạo điều kiện cho các ứng cử viên vận động tranh cử.
Ngày 06/01/1946, bất chấp tình hình khó khăn và sự phá hoại của quân thù, toàn thể nhân dân Việt Nam đã nô nức đi bỏ phiếu, từ miền xuôi đến miền ngược, từ nông thôn đến thành thị. Cuộc Tổng tuyển cử được tiến hành theo các nguyên tắc dân chủ và tiến bộ nhất: phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín.
Kết quả, cuộc bầu cử đã bầu ra 333 đại biểu, với tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu đạt 89%. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trúng cử với số phiếu cao nhất, đạt 98,4%.
* Ý nghĩa lịch sử
Thắng lợi của cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên đã đánh dấu bước trưởng thành của Nhà nước cách mạng Việt Nam. Lần đầu tiên, một Quốc hội, một Chính phủ thống nhất và một Hiến pháp tiến bộ ra đời, mang lại tính hợp pháp và dân chủ cho Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - một Nhà nước của dân, do dân và vì dân. Thắng lợi này cũng khẳng định đường lối đúng đắn của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng thời thể hiện khát vọng độc lập, tự do và sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc của nhân dân Việt Nam.
* Sự phát triển của Quốc hội Việt Nam qua các thời kỳ
Trải qua 80 năm hình thành và phát triển, Quốc hội Việt Nam đã không ngừng lớn mạnh, đóng vai trò là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân và cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất.
- Thời kỳ 1946 - 1960: Quốc hội đã cùng toàn dân trải qua cuộc kháng chiến, kiến quốc đầy gian khổ. Quốc hội khóa I đã thông qua Hiến pháp 1946 và Hiến pháp 1959, cùng nhiều đạo luật quan trọng, như Luật Cải cách ruộng đất.
- Thời kỳ 1960 - 1980: Quốc hội hoạt động theo Hiến pháp 1959 và Luật Tổ chức Quốc hội 1960. Đây là giai đoạn Quốc hội đã đóng vai trò quan trọng trong việc động viên sức người, sức của cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng miền Nam.
- Thời kỳ 1980 - 1992: Quốc hội hoạt động theo Hiến pháp 1980. Trong giai đoạn đầu đổi mới đất nước, Quốc hội khóa VIII đã thông qua Hiến pháp 1992, tạo hành lang pháp lý cho việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
- Thời kỳ 1992 đến nay: Hoạt động của Quốc hội đã có nhiều đổi mới cơ bản, khẳng định vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất. Quốc hội khóa XIII đã thông qua Hiến pháp 2013 và lần đầu tiên tiến hành lấy phiếu tín nhiệm các chức danh do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn. Quốc hội khóa XIV đã đạt nhiều thành tựu quan trọng, với tỷ lệ đại biểu chuyên trách cao nhất và việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động. Gần đây, Quốc hội khóa XV tiếp tục thể hiện sự đổi mới, đột phá trong công tác lập pháp và hoạt động giám sát, đáp ứng kịp thời những đòi hỏi cấp bách của thực tiễn.
Nhân kỷ niệm 80 năm ngày Tổng tuyển cử đầu tiên, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân cùng nhau ôn lại lịch sử hào hùng và những thành tựu to lớn mà Quốc hội Việt Nam đã đạt được. Tiếp tục phát huy truyền thống này, Quốc hội sẽ làm tốt vai trò, chức năng của mình, phấn đấu vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Nội dung chi tiết xem tại đây
